Bütün dünyada ölüm sebepleri 3K’dır. Koroner kalp hastalıkları, kanser ve kazalar tüm dünyadaki ölüm nedenlerindendir. Kanser, dünyada ikinci sıklıktaki ölüm nedenidir. Koroner kalp hastalıklarının önlenebildiği gelişmiş ülkelerde, kanserler birinci sırayı almaktadır. Ülkemizde halen koroner kalp hastalıkları, birinci sıradadır.
Sağlıksız çevre şartları ve bağışıklık sisteminin zayıflaması kanser ihtimalini artırır.
Cancer; Latince yengeç demektir. Yani kolları ile yayılan, yengeçe benzer bir hastalıktır. Hücrelerin anormal ve kontrolsüz bir şekilde çoğalması ve vücuda yayılır bir özellik göstermesi, vücut dokusunu tahrip etmesi ile kendini gösteren bir hastalıktır.
Kanser hastalığı, insan hücrelerindeki genetik kodu (DNA)nın bozulması ile ortaya çıkan, bir patolojidir. Normal insan yapısında, insan hücrelerinde DNA’sında bozulmalar olabilir ancak bağışıklık sistemi, vücuttaki bu bozulmaları tamir eden hormon ve genetik materyaller bu olumsuzluğu ortadan kaldırabilir (Bağışıklık sistemi,supresör genler) bu oluşumları yok eder ancak bağışıklık sisteminin aciz kaldığı durumlarda kanser hastalığı ortaya çıkar.
Kanser hastalığını, bir sayfa yazı ile anlatabilmenin güçlüğü ortadadır. Ancak bu şekilde akılda kalıcı şekilde anlatılabilir.
Yani kanser oluşumunda insan bağışıklık sisteminin önemli rolü vardır. Ancak kanser çevresel faktörlerin de etkili olduğu bir hastalıktır. Sağlıklı beslenme ile kanser hastalığının önemli bir kısmının önlenebileceği gibi çevresel birçok etkenin kansere sebep olabileceği de bilinmektedir. Dünyada en büyük kanser nedeni sigaradır. Özellikle petrol ürünleri, katran, aflatoksinler ( hububatta ve kuruyemişlerdeki küfler),alkol, Çin usulü tuzlanmış balık, obesite, bazı kimyasal maddeler, chlorambucil, cyclofosfamid, melphalan, myleran, thiotepa, radyasyon, bazı virüsler (ebstein barr virüsü, HPV, hepatitis B virüsü, helico bakterpilori, sistozoma haematobium (bir parazit), Radyum radon, thorium dioxide, benzen, arsenik, asbest, bis klor etilen, crom, ethilene oxid, silisyum, vinil klorid….
Yani, saydığımız birçok etkenin kansere neden olabileceği aşikardır.
Aşırı hayvansal gıdalarla beslenenlerde kalın bağırsak kanserleri daha çok görülür. HPV enfeksiyonu taşıyan kadınlarda rahim boynu kanseri daha sık görülür. Hepatit virüsü taşıyanlarda ve aflatoksinin karaciğer kanserine yol açtığı bilinmektedir.
Baca temizleyicilerinde mesane kanseri daha sıktır. Anadolu'da evlerini beyaz toprak (asbest) ile badana yapanlarda mezetelyoma adı verilen akciğer kanseri görülür. Ağzında tütün çiğneyenlerde ağız, dudak kanserleri görülür. İsli, füme gıdalar tüketenlerde mide kanseri oluşur. Benzen önemli kan kanseri (lösemi) nedenidir. Cildine katran sürülen farelerde cilt kanseri oluşur. Ultraviyole ışınları melign melanom adı verilen öldürücü cilt kanseri yapar.
Kadınlarda östrojen uygulanması, meme kanseri riskini artırabilir.
Kısaca kanser, birçok faktörün sebep olabileceği, bağışık sisteminin önleyebileceği bir hastalıktır. İyi ve kötü huylu kanserler olabilir. Bazı kanser türleri çok çabuk ölüme götürebilir, ancak kanser tedavisinin son zamanlarda çok başarılı olduğu da bir gerçektir...
CANCER
Mustafa Emin Dinççağ
Yorumlar