Güçlü hitabeti, kararlı tutumu, askeri ve siyasi dehasıyla, tüm Kafkasya’da etkili olan Şeyh Şamil, dini ve siyasi bir otorite olarak kabul edilmiştir.
Kafkasya’nın özgürlüğü için Çarlık Rusyası’na karşı verdiği mücadeleyle bilinmektedir.
Kafkas Kartalı,
Kafkasya halklarının siyasi ve dini lideri Şeyh Şamil, Ruslara karşı başarılar elde ettiğinden dolayı, Kafkas Kartalı veya Rusların Kâbusu olarak anılmaktaydı.
Destansı Mücadele
Rusya’nın askeri gücü çoktu. Buna rağmen, Şeyh Şamil, kurduğu düzenli orduyla, destansı bir mücadele vermiştir.
İslam Birliği
Ruslar, kendilerine itaat etmeyeceklerini düşündükleri Müslümanları ortadan kaldırmak istemişlerdi. Ne var ki; Şeyh Şamil, İslam Birliği, özgürlük ve direniş gibi düşüncelerin gelişmesini sağlamıştı.
Şeyh Şamil, Dağıstan’da başlattığı savaşını Çeçenistan’da sürdürmüştü.
Savaş, Çerkesya’nın tamamını kapsamıştı.
Dağıstan ve Çeçenistan’ın tek hâkimi olan Şeyh Şamil, Kuzey Dağıstan’ın kesin hâkimiydi.
Avaristan’a yönelik Rus askeri harekâtı Şeyh Şamil’in güçlü savunması karşısında başarılı olamamıştı.
Davasına Sadık Lider
Savaş zamanında, halktan birileri “Artık teslim olalım. Anlaşma yapalım” diye söylenince, Şeyh Şamil, teslim olmaktan bahsedene kırbaç cezası kararı almıştı. Bu durumdan çekinen halk, çareyi Şeyh Şamil’in annesine gitmekte bulmuştu. Annesi oğluna teslim olma teklifinde bulununca, Şeyh Şamil, kararından ödün vermemişti ve cezayı yaşlı bir kadın çekemeyeceğinden dolayı, Şeyh Şamil, kendini kırbaçlattırmıştı.
6 Eylül 1859 tarihinde, 70 bin kişilik Rus ordusuna karşı, yanında birkaç yüz kişi kalıncaya dek direnen Şeyh Şamil, savaşı sürdürmesinin imkânsız olduğunu anlamıştı. Bunun üzerine, Çarlık yetkilileriyle müzakereler yapmıştı ve savaşı bırakmıştı.
Saygın Tutsak
Şeyh Şamil, saygın tutsak olarak sürgüne gönderilmişti. Sürgüne gittiği Rus şehirlerinde, sempati toplayarak günlerini geçirmişti.
Özgürlük Kahramanı
Halkının özgürlük kahramanı Şeyh Şamil, yaşamını esaret altında bulunan Kafkasya topraklarını kurtarmaya adamıştı. Başarılarıyla, destan yazmıştı.
Korkusuz Savaşçı
Çeçen Kültür Derneği Gençlik Kolları Başkanı Hacı Murat Demirci’ye göre, Şeyh Şamil, kendini Allah yoluna adamış ve bu inançla, vatanını korumuş korkusuz savaşçılardan biridir.
Demirci’nin belirttiği üzere, Şeyh Şamil, Çeçenistan’da yağmacılığın başladığı dönemde bile mücahitliğe devam etmiştir.
Şeyh Şamil ile ADİGE’lerin doğrudan bir bağlantılarının olmadığını vurgulayan ADİGE Kültür Derneği Kurucu Başkanı ve Proje Koordinatörü Kadir Çemışo ise, Şeyh Şamil’in verdiği mücadelenin tüm Kafkasya’daki direnişte psikolojik etki yarattığını aktardı.
Çemışo, ADİGE’lerin üç yüz yıllık savaşının Şeyh Şamil’den çok önce başladığını ve çok sonra bittiğini belirtti.
