Kelimeler, bir dilin en küçük birimleridirler. Bir araya gelirler ve cümleleri oluştururlar.
Cümleler ise, düşünceyi ve duyguyu, olayı ve dileği eksiksiz anlatabilen kelime dizilimleridirler.
Bir zincirin halkaları gibidirler. Bir araya gelirler ve paragrafları oluştururlar.
Kelimeler ve cümleler, paragraflar dâhilinde değer kazanırlar.
Paragraf dâhilinde, tüm cümleler, birbiriyle uyum içerisindedirler.
Bir paragrafı anlayarak okuyabilmek, bir matematik problemi çözmeye benzer.
Bir matematik problemini çözebilmek için, o problemdeki öğeler arasındaki bağlantıyı doğru kurabilmek gereklidir, değil mi?
Aynı şekilde, bir paragrafı anlayabilmek için, o paragrafı oluşturan kelimelerin anlamını doğru anlamak gereklidir.
Öncelikle, kelimelerin birbiriyle bağlantısı bulunmalıdır. Sonrasında, yansıttıkları düşünce ve duygu, olay ve dilek doğru anlaşılmalıdır.
Cümle Kurmak, Bir Sanattır
Her kelimenin bir anlam taşıdığını; anlam taşıyan kelimelerin ise, bir araya gelerek, duygularımızı ve düşüncelerimizi ifade eden cümleler oluşturduğunu aktaran Kadıköy Kültür Sanat Derneği Başkanı Nesibe Müsevitoğlu, cümle kurmayı bir sanata, kulağa hoş gelen notalardan oluşan bir müzik parçasına benzetmektedir:
“Öncelikle, ifade edeceğimiz konuyu belirlemeliyiz. Sonrasında, o konuya uygun kelimelerimizi bir müzik notası gibi yan yana getirebiliriz. Böylece, güzel bir müzik parçası gibi cümlelerimizi oluşturabiliriz.”
Doğru konuşmamız ve doğru yazmamız; düşüncelerimizi ve duygularımızı doğru ifade etmemiz uyarısında bulunan Müsevitoğlu, dilimizi yaşatmanın tek yolunun öz Türkçe kelimeler kullanmak olduğunu vurgulamaktadır:
“Eğer bir kelimenin Türkçe karşılığı varsa, yabancı bir kelime kesinlikle kullanmayalım. Dünyanın en çok konuşulan dilinin Türkçe olmaması için bir neden yok.”
Dilde Milliyetçilik
Dilde milliyetçiliğin Türk milliyetçiliğinin öncü unsurlarından biri olduğuna ilişkin açıklamada bulunan Samsun Türk Ocağı Başkanı Prof. Dr. Serkan Şen, nesiller arası iletişimin hakkaniyetli bir biçimde gerçekleşebilmesinde, dilin hayati bir önem taşıdığını belirtmektedir.
İnsanın düşünme eylemindeki aracının dil olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Şen, şu tespitte bulunmaktadır:
“Dili yetkin kullanabilen bireyler, düşünme sürecinde daha geniş imkânlara sahiptirler. Bu imkânlar uyarınca gerçekleşecek düşünme eylemi isabetli neticeler üretebilecektir.”
Önemli ve Hassas Konu
Balkan Rumeli Türkleri Konfederasyonu Projelerden Sorumlu Başkan Yardımcısı Selçuk Kurtsatar ise, düşüncenin ve duygunun yazıya yansıtılmasının önemli ve hassas bir konu olduğunu vurgulamaktadır.
Bu bağlamda, Kurtsatar, anlatımda seçilecek kelimelerin büyük bir önem taşıdığına değinmektedir.
