Emeklilik haklarının verilmesi amacıyla yıllardır mücadele eden milyonlarca kişi, siyasi iradenin kararını bekliyor.
Hükümetin konuya ilişkin çalışmalar yürüttüğü ve ilgili yasayı yılbaşında hayata geçireceğine ilişkin haberler, emeklilik hakkından yoksun milyonları umutlandırdı.
8 Eylül 1999’da çıkarılan 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Yasası ile oyunun kuralı bir gecede değiştirilerek emeklilik yaş sınırı yükseltilmişti. Prim ödeme gün sayısı ile çalışma sürelerini dolduran 4 milyon 700 bin kişinin emekliliği, bir gecede 2 ile 15 yıl arasında ötelenmişti. Yaşa takılmalarından ötürü analarının ak sütü gibi helal olan emekliliğe yıllardır kavuşamıyor.
Prim ödeme gün sayısı ile çalışma süresini tamamlamalarına rağmen yaş engelinden ötürü emekli olamayan milyonlarca kişi, ekmeğini kazanabilmek için özel sektöre başvurduğunda “Yaşlısın işe alamayız” yanıtı ile karşılaşıyor. Devlet ise bu kişileri “Yaşın genç çalış” diyerek emekli etmiyor. Böylesine ilginç sorunla karşı karşıyalar.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Hem çalışıp hem emekli olup çift dikiş yapacaklar” diyerek EYT’lilere olumsuz yanıt vermişti. Oysa TBMM’de hem emekli olup hem de etkin görevde bulunan vekiller 100 bin liraya yakın maaşla çalışma yaşamlarını sürdürüyor. 5 milyona yakın kişiye ise “Çifte dikiş” gerekçesiyle hakları verilmiyor.
Sayıları giderek artan ve bir dernek çatısı altında toplanan EYT’liler, çeşitli platformlarda yakınmalarını dile getirmelerine rağmen sürekli oyalanıyor. Siyasi iktidar seçim dönemlerinde çeşitli sözler verdiği halde 4 milyon 700 bin kişinin umudunu hep kursağında bıraktı.
Hükümet, SGK bütçesine ağır yük getireceği gerekçesiyle EYT’lilerin taleplerine olumlu bakmıyor. Oysa yasa çıksa bu kapsamda hemen emekli olacakların sayısı 1 milyona yakın. SGK’ya aylık maliyeti de savlandığı gibi 150-2000 milyar lira değil, 20 milyar lirayı aşkın tutar.
Eğer yasa çıkarsa EYT’lilerin tümü bir anda değil, aşamalı emekliliğe hak kazanacak. Zaten günümüzde her ay 35 bin, yılda 400 bine yakın kişi emekli oluyor. Bağlanacak aylık tutarı da dile getirildiği gibi çok yüksek olmayacak. Çünkü 2008 yılında hayata geçirilen 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası uyarınca aylık bağlama oranı yüzde 35’e kadar düşürüldü. Mevcut emekli aylıklarının 5.500 liralık net asgari ücretin altında kalması aylık bağlama oranlarının düşüklüğünden kaynaklanıyor.
EYT’liler bağırmaktan, taleplerini çığırmaktan yoruldu. Evlerine ekmek götürebilmek, çocuğuna harçlık verebilmek için emeklilik haklarının daha fazla geciktirilmemesini talep ediyor. Yüz binlerce kişi yıllarca çalışarak, emek harcayarak prim ödedi, emeklilik düşü kurdu. Lakin 1999 yılında bir gecede çıkarılan 4447 sayılı yasadan dolayı emeklilik hakları ellerinden alınarak 2 yıldan 15 yıla kadar ötelendi.
Alacaklarını tahsil edemeyen, kayıt dışı istihdama karşı mücadelede başarılı olamayan, kaynaklarını yeterince değerlendiremeyen SGK açıklarının bedelini emeklilikte yaşa takılanlara yüklemek doğru tutum değil. Çalışma süresi ile prim ödeme gün sayıları dolduğu halde sırf yaşlarından ötürü emekli olamayan milyonlarca kişi yıllardır mağdur. Sözler verilmesine karşın bugüne değin hiçbiri yerine getirilmedi.
Umarım bu kez siyasi iradenin yürüttüğü çalışmalar olumlu sonuçlanır, insanlar beklediği haklarına kavuşur.
Bir gecede hakları ellerinden alınanlar...
Şükrü Karaman
Yorumlar