Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), özellikle çocukluk döneminde tanı konan ve yaşam boyu sürebilen bir nörolojik rahatsızlıktır. Ancak, sadece çocukları değil, yetişkinleri de etkileyebilir. Bu bozukluk, bireylerin günlük yaşamını, sosyal ilişkilerini, eğitim ve iş hayatlarını derinden etkileyebilir. DEHB'nin belirtilerini tanımak, erken teşhis ve tedavi için kritik öneme sahiptir.
DEHB'nin Belirtileri Nelerdir?
Dikkat Eksikliği:
Odaklanma Zorluğu: DEHB'li bireyler, bir göreve uzun süreli odaklanmakta zorlanır. Çabuk sıkılabilir ve dikkati kolayca dağılabilir.
Unutkanlık: Günlük işler, okul görevleri ya da randevular gibi önemli detaylar sıkça unutulabilir.
Organizasyon Sorunları: Görevleri planlamak ve organize etmek, DEHB'li bireyler için zorluk yaratır. Bu durum, hem iş hayatında hem de eğitimde performansı olumsuz etkileyebilir.
Hiperaktivite:
Sürekli Hareket Etme İsteği: DEHB'li bireyler, yerinde duramama, sürekli hareket etme veya bir şeylerle oynama eğilimindedir. Bu durum, özellikle çocuklarda daha belirgindir.
Sessiz Kalma Zorluğu: Hiperaktif çocuklar, sakin aktivitelerde bile sürekli konuşma ya da ses çıkarma ihtiyacı hissederler.
Yerinde Duramama: Özellikle uzun süreli oturulması gereken durumlarda (örneğin sınıfta) yerinde duramama, sıkça ayağa kalkma ihtiyacı ortaya çıkar.
Dürtüsellik:
Söz Kesme: Başkalarının konuşmalarını sık sık kesme ya da cevapları düşünmeden verme gibi davranışlar sıkça görülür.
Sıra Beklemekte Zorlanma: DEHB'li bireyler, sıra beklemek gibi sabır gerektiren durumlarla başa çıkmakta zorlanırlar.
Riskli Davranışlar: Dürtüsel hareketler, DEHB'li bireylerin riskli davranışlarda bulunma olasılığını artırır. Bu durum, kazalar ve istenmeyen sonuçlara yol açabilir.
DEHB'nin Yaşam Üzerindeki Etkileri
DEHB'nin belirtileri, bireylerin sosyal yaşamını, akademik başarısını ve iş hayatını olumsuz etkileyebilir. Çocuklukta tanı konan DEHB, uygun tedavi edilmezse, yetişkinlik döneminde de işlevsellik sorunlarına yol açabilir. Özellikle dürtüsellik ve organizasyon sorunları, profesyonel yaşamda ciddi zorluklar yaratabilir.
DEHB'li bireyler, bu bozukluğun olumsuz etkileriyle başa çıkmak için profesyonel destek almalıdır. Tedavi sürecinde; ilaç tedavisi, psikoterapi ve yaşam tarzı değişiklikleri büyük rol oynar. Ayrıca, ailelerin ve eğitimcilerin de bu süreçte bilinçli ve destekleyici olmaları son derece önemlidir.
