Dünya’nın sıcaklığı son iki yılda hızla arttı ve sıcaklık, sanayi öncesi seviyelerin 1,5 santigrat derece üzerine çıktı.
Ancak bu ani artış, iklim verilerinde sadece geçici bir sapma mı, yoksa gezegenin beklenenden daha hızlı ısındığının erken bir göstergesi mi? sorusunu akıllara getirdi.
Bu soru, birçok araştırmanın ve geçen ay Washington DC’de düzenlenen Amerikan Jeofizik Birliği (AGU) toplantısındaki bir oturumun merkezinde yer aldı.
Bazı bilim insanları, bu ani artışın iki faktörle büyük ölçüde açıklanabileceğini savunuyor.
EL NINO SICAKLARI
Bunlardan biri, 2023 ortasında başlayan El Nino olayı.
El Nino, Doğu tropikal Pasifik Okyanusu’nda sıcak su birikmesiyle ortaya çıkan ve genellikle daha sıcak hava ve daha çalkantılı hava koşullarına yol açan doğal bir hava modeli.
Diğeri ise, son birkaç yılda hava kirliliğinin artması.
Hava kirliliği, güneş ışığını uzaya geri yansıtarak ve alçak seviyeli bulutların oluşumunu destekleyerek gezegeni soğutabiliyor.
ALÇAK SEVİYELİ BULUT ÖRTÜSÜNDE AZALMA
Araştırma ekibi, Kuzey Yarımküre ve tropik bölgelerde alçak seviyeli bulut örtüsünde bir azalma tespit etti.
Bu azalma, El Nino ile birleşerek 2023’teki sıcaklık artışına neden olmaya yetecek büyüklükteydi.
Ancak bu azalmaya neyin sebep olduğu ve bunun normal iklim dalgalanmalarına bağlanıp bağlanamayacağı belirsizliğini koruyor.
Çalışmanın yazarlarına göre, sadece hava kirliliğinin artması bu durumu tam olarak açıklamıyor.
"ÇOK DİKKATLİ OLMALIYIZ"
Araştırmacılar, küresel ısınmanın kendi başına bulut örtüsünde bir azalmaya neden olabileceğini ve bu durumun, onlarca yıl boyunca iklim değişikliğinin hızlanmasını tetikleyebilecek bir geri besleme döngüsü yaratabileceğini öne sürüyor.
Almanya’daki Alfred Wegener Enstitüsü’nde görev yapan iklim fizikçisi Helge Goessling, "Bu durumun iklim değişikliğinin hızlanmasının açık bir kanıtı olduğunu söylemekte çok dikkatli olmalıyız, ancak bir şeyler oluyor olabilir." dedi.
2023'TE ÖNCEKİ REKORLARI ALT ÜST ETMİŞTİ
2023 yılı, küresel sıcaklıklar açısından "çizelge dışı" bir şekilde sıcak geçmişti.
Sanayi öncesi döneme kıyasla ortalama 1,45 santigrat derecelik bir ısınma kaydedildi ve önceki rekorları alt üst etti.
Bu seviyedeki bir ısınma, bilim insanlarının önceki trendler ve modellemelere dayanarak beklediği aralığın dışındaydı.
2024 KAYITLARA GEÇEN EN SICAK YIL OLDU
Bilim insanları, 2024’ün başında El Nino nedeniyle sıcak bir dönem yaşanmasını öngörüyordu.
Ancak bu hava modelinin etkisinin azalıp ekvatoral Pasifik’te koşulların normale dönmesinden sonra sıcaklıkların düşmesini bekliyorlardı.
Bunun yerine, küresel sıcaklıklar yüksek kaldı, daha fazla rekor kırıldı ve büyük bir farkla 2024’ü şimdiye kadarki en sıcak yıl haline getirdi.
KÜRESEL ISINMANIN HIZLANDIĞINA DAİR KANIT VAR MI?
Bazı bilim insanları, bu büyük sıcaklık artışının iklim verilerinde geçici bir sapmaya işaret edebileceğini öne sürdü.
Bunun büyük ölçüde okyanus taşımacılığı yapan gemilerdeki hava kirliliğiyle ilgili yeni düzenlemelerden kaynaklandığı öne sürülüyor.
2020 yılında Birleşmiş Milletler Uluslararası Denizcilik Örgütü, uluslararası sularda seyreden gemilerin kükürt emisyonlarını yüzde 80 oranında azaltmasını zorunlu kılan bir kural uygulamaya koydu.
Ağustos ayında yayınlanan bir uydu görüntüsü analizi, kükürt içeren kirlilik parçacıklarının alçak seviyeli sisleri oluşturarak gemi izleri meydana getirdiği olaylarda belirgin bir azalma olduğunu gösteriyor.
Bu değişikliklerin, Goessling’in ekibinin belirttiği bulut örtüsündeki genel azalmayla ilişkilendirildiği görülüyor.
Washington, Richland'daki Pasifik Kuzeybatısı Ulusal Laboratuvarı'nda iklim bilimcisi olan Andrew Gettelman, "Bu neredeyse kesin bir kanıt." dedi.
Gettelman, eğer doğruysa, bunun yakın zamandaki sıcaklık artışının hava kirliliğindeki kısa vadeli değişiklikler ve El Nino tarafından yönlendirilen tek seferlik bir olgu olabileceğini gösterdiğini söylüyor.
